Σε μια εποχή που ο πολιτιστικός τομέας αναζητά ουσιαστικούς τρόπους για να γίνει πραγματικά συμπεριληπτικός, η ενημερωτική εκδήλωση "Artistic Minds: Η τέχνη ως θεραπευτικό μέσο και η δύναμη της προσωπικής έκφρασης" ανέδειξε τον ουσιαστικό ρόλο της καλλιτεχνικής δημιουργίας ως εργαλείο ενδυνάμωσης και κοινωνικής συμμετοχής για τους νέους με νοητική αναπηρία. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, 9 Μαΐου 2025, στον φιλόξενο και δημιουργικό χώρο του WHEN hub στην καρδιά της Αθήνας, προσελκύοντας κοινό από τους τομείς της τέχνης, της ειδικής αγωγής, της έρευνας και της κοινωνικής καινοτομίας.

Παρουσιάσεις και εκτενής διάλογος
Η βραδιά ξεκίνησε με την παρουσίαση του έργου "Artistic Minds", μιας ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας της Creative Europe που επικεντρώνεται στη δημιουργική ενδυνάμωση των νέων με νοητική αναπηρία, μέσω συνεργασιών με πολιτιστικά ιδρύματα. Εκπροσωπώντας το ARTIT και τo ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ- τις δύο κύριες διοργανώτριες - η Αναΐς Ρούσσου και η Ανθή Δαουτάκη μοιράστηκαν αντίστοιχα τις εμπειρίες και τις βέλτιστες πρακτικές των οργανισμών τους, παρουσιάζοντας παραδείγματα καλλιτεχνικής συμπερίληψης που χρησιμεύουν ως γέφυρες προς μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς.

Ακολούθησε μια ζωντανή ανοιχτή συζήτηση με τίτλο «Δημιουργώντας χώρους - Επαναπροσδιορίζοντας την πρόσβαση στον πολιτισμό», με ομιλητές τη Χρυσούλα Πλακιώτη («Εικαστική Θεραπεύτρια»), τον Βασίλη Μαργαρίτη (« Καθηγητή Δημόσιας Υγείας και ερευνητή στο ΚΜΟΠ») και τη Μαρίνα Καλλέργη («Συντονίστρια του καλλιτεχνικού τμήματος στο ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ»). Οι ομιλητές ανέδειξαν τόσο τις προκλήσεις όσο και τις ευκαιρίες για θεσμικές αλλαγές, αναλύοντας τη σημασία της συνειδητής ενσωμάτωσης της προσβασιμότητας στο πολιτιστικό τοπίο.

Ελλάδα Σήμερα: Μεταξύ προόδου και χάσματος
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ερωτήσεις και δημιουργικές ανταλλαγές απόψεων, αλλά ένα ευρύτερο ερώτημα παραμένει: Πού βρίσκεται σήμερα η Ελλάδα όσον αφορά την προσβασιμότητα και τη συμμετοχή νέων καλλιτεχνών με αναπηρία;

Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον και δραστηριότητα από πολιτιστικούς οργανισμούς για την υποστήριξη της συμπερίληψης - μέσω προγραμμάτων επιχορήγησης από το Υπουργείο Πολιτισμού, ή μέσω πρωτοποριακών πρωτοβουλιών από οργανισμούς όπως η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, το ARTogether ή το liminal. Ωστόσο, παρά τις αξιέπαινες προσπάθειες, το θεσμικό πλαίσιο παραμένει σε μεγάλο βαθμό ασαφές ή μη δεσμευτικό, ενώ η πολιτιστική υποδομή (χώροι, πόροι, εκπαίδευση προσωπικού) απέχει ακόμη πολύ από το να είναι καθολικά προσβάσιμη.
Αυτό που χρειάζεται είναι μια συστηματική στρατηγική που όχι μόνο παρέχει «πρόσβαση» αλλά προωθεί ενεργά τη συμμετοχή και την εκπροσώπηση των νέων με αναπηρία στη δημιουργία, την καλλιτεχνική ηγεσία και τη χάραξη πολιτιστικής πολιτικής. Εκδηλώσεις όπως το «Artistic Minds» χρησιμεύουν ως ισχυρές υπενθυμίσεις ότι η τέχνη δεν είναι προνόμιο - είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Και όταν οι πολιτιστικοί χώροι ανοίγονται με ευαισθησία και φαντασία, μπορούν να γίνουν καταλύτες για τον κοινωνικό μετασχηματισμό.